Władysław IV

Siedemnasta moneta serii przedstawia Władysława IV z dynastii Wazów, syna króla Polski i Szwecji Zygmunta III oraz Anny Habsburżanki. Obrany królem Polski w listopadzie 1632 r., koronowany był w Krakowie w lutym 1633 r. Powszechnie lubiany i szanowany, zyskał miano „władcy czterech królestw”, gdyż jako królewicz został obrany carem Rosji (1610–1613), w 1619 r. ofiarowywana mu była korona czeska i do śmierci pozostał tytularnym królem Szwecji.

Na rewersie monety widnieje przeniesione z medalu popiersie króla (według obrazu pędzla Marcella Bacciarellego) profilem w lewo, z podkręconymi wąsikami i bródką, w szerokoskrzydłym kapeluszu ozdobionym strusim piórem i klejnotem, z włosami opadającymi na ramiona, w kirysie i kaftanie, w koronkowym wykładanym kołnierzu, z przypiętym na kokardzie faworem, czyli „węzłem miłości”, i z Orderem Złotego Runa na łańcuchu.

Na awersie monety czytamy nieznacznie skrócony tekst z rewersu medalu (w tłumaczeniu): Syn Zygmunta III z Anny Austriaczki, za życia ojca wybrany na wielkiego księcia moskiewskiego roku pańskiego 1610, po śmierci ojca odziedziczył tytuł króla Szwecji, Smoleńsk jako zwycięzca uwolnił od oblężenia. Umarł bezdzietny, wśród utraconych nadziei na wiele królestw, w Mereczu roku pańskiego 1648, mając lat 53, w 16. roku panowania, dnia 20 maja.

Władysław Waza urodził się w 1595 r. w Łobzowie. Starannie wykształcony, jako sprawny wódz prowadził wiele wojen z Rosją, Turcją i Szwecją, uzyskując zwykle korzystne warunki pokojowe. W polityce wewnętrznej, przy dobrej sytuacji gospodarczej kraju, uregulował m.in. kwestie wyznaniowe, zreorganizował wojsko i stworzył polską flotę wojenną. Ufundował twierdze Władysławowo i Kazimierzowo. Uzyskał dla Wazów tytułem zastawu (do 1666 r.) księstwo opolsko-raciborskie, a w toku tłumienia powstań kozackich doprowadził na Ukrainie do tzw. złotego pokoju (1638–1648), zerwanego po śmierci króla przez powstanie Chmielnickiego.

Władysław IV zapisał się również jako mecenas nauki i sztuk pięknych, miłośnik teatru i opery. Wzniósł w Warszawie Kolumnę Zygmunta na cześć ojca. Dwukrotnie żonaty (z Cecylią Renatą Habsburżanką i od 1646 r. z Ludwiką Marią Gonzagą), nie doczekał się dorosłego potomstwa. Zmarł w Mereczu na Litwie w 1648 r. i został pochowany na Wawelu, zaś serce złożono w katedrze wileńskiej.

Marta Męclewska (źródło: nbp.pl)